خلأ (Vacuum) در فیزیک، فضایی است که هیچ ماده‌ای در آن وجود ندارد. خلأ در واقع یک مفهوم نسبی است و نمی‌توان گفت که واقعاً هیچ ماده‌ای در یک فضای خاص وجود ندارد. زیرا حتی در خلأ مطلق نیز، ذرات بنیادی مانند فوتون‌ها و نوترون‌ها وجود دارند.
خلأ در جهان ما بسیار رایج است. فضاپیماها در خلأ میان ستاره‌ای حرکت می‌کنند. جو زمین نیز در واقع یک خلأ نسبی است که تنها حاوی مقدار کمی از گاز و گرد و غبار است.
خلأ دارای ویژگی‌های منحصر به فردی است. به عنوان مثال، سرعت نور در خلأ ثابت است. همچنین، خلأ عایق الکتریکی و مغناطیسی عالی است.
خلأ در بسیاری از زمینه‌ها، از جمله فیزیک، مهندسی و نجوم کاربرد دارد. به عنوان مثال، خلأ در لیزرها، مدارهای الکتریکی و تلسکوپ‌ها استفاده می‌شود.
خلأ در زندگی روزمره ما نیز کاربرد دارد. به عنوان مثال، لامپ‌های خلأ و ترموستات‌ها از خلأ استفاده می‌کنند.
در اینجا برخی از کاربردهای خلاء آورده شده است:
- در لیزرها، خلاء برای تولید نور لیزری با کیفیت بالا استفاده می‌شود.
- در مدارهای الکتریکی، خلاء برای عایق‌بندی قطعات الکترونیکی استفاده می‌شود.
- در تلسکوپ‌ها، خلاء برای حذف آلودگی نوری از جو زمین استفاده می‌شود.
- در لامپ‌های خلاء، خلاء برای تولید نور با طول موج مشخص استفاده می‌شود.
- در ترموستات‌ها، خلاء برای کنترل دما استفاده می‌شود.
- در دستگاه‌های تنفس مصنوعی، خلاء برای حذف دی اکسید کربن از خون استفاده می‌شود.
- در دستگاه‌های بسته بندی خلاء، خلاء برای بسته بندی مواد غذایی استفاده می‌شود.
- در صنایع غذایی، خلاء برای نگهداری مواد غذایی استفاده می‌شود.
- در صنعت داروسازی، خلاء برای تولید داروها استفاده می‌شود.
- در صنعت هوافضا، خلاء برای آزمایش موشک‌ها و فضاپیماها استفاده می‌شود.
خلاء یک پدیده بسیار مهم در جهان ما است که کاربردهای گسترده‌ای در زمینه‌های مختلف دارد.
پمپ خلأ چیست؟
پمپ خلأ دستگاهی است که با تخلیه مولکول‌های هوا (یا گاز دیگر) از یک محفظهٔ آب‌بندی شده، یک فشار منفی یا خلأ نسبی ایجاد می‌کند.
پمپ‌های خلأ در انواع مختلفی وجود دارند که هر کدام با مکانیزم خاص خود کار می‌کنند. برخی از انواع رایج پمپ‌های خلأ عبارتند از:
- پمپ‌های جابجایی مثبت: این پمپ‌ها با حرکت دادن یک حجم مشخص از هوا از یک محفظه به محفظه دیگر، خلأ ایجاد می‌کنند.
- پمپ‌های انبساطی: این پمپ‌ها با انبساط گاز، فشار آن را کاهش داده و خلأ ایجاد می‌کنند.
- پمپ‌های دوار: این پمپ‌ها با چرخش یک قطعهٔ متحرک، خلأ ایجاد می‌کنند.
کاربردها
- در صنعت هوافضا، پمپ‌های خلأ برای آزمایش موشک‌ها و فضاپیماها، تولید موتورهای موشک، و تولید قطعات الکترونیکی استفاده می‌شوند.
- در صنعت تولید، پمپ‌های خلأ برای تولید محصولاتی مانند شیشه، پلاستیک، و نیمه‌رساناها استفاده می‌شوند.
- در صنعت پزشکی، پمپ‌های خلأ برای تولید داروها، بسته بندی خون و سایر محصولات پزشکی، و تجهیزات پزشکی استفاده می‌شوند.
- در صنعت نفت و گاز، پمپ‌های خلأ برای استخراج نفت و گاز، و پالایش نفت استفاده می‌شوند.
- در صنعت بسته بندی، پمپ‌های خلأ برای بسته بندی مواد غذایی، داروها، و سایر محصولات استفاده می‌شوند.
- در صنعت آزمایشگاهی، پمپ‌های خلأ برای آزمایش‌های علمی، مانند آزمایش‌های فیزیکی، شیمیایی، و زیست‌شناسی استفاده می‌شوند.
- در صنعت پژوهشی، پمپ‌های خلأ برای تحقیقات علمی، مانند تحقیقات در زمینهٔ فیزیک حالت جامد، فیزیک پلاسما، و مهندسی هوافضا استفاده می‌شوند.