پمپ (Pump) یک دستگاه مکانیکی است که انرژی را از منبعی مانند موتور، توربین یا نیروی انسانی می گیرد و از آن برای حرکت سیال (مایع یا گاز) استفاده می کند. پمپ ها برای انتقال سیال از یک مکان به مکان دیگر، افزایش فشار سیال یا تغییر سرعت سیال استفاده می شوند.
پمپ ها را می توان بر اساس نحوه جابجایی سیال به دو دسته اصلی تقسیم کرد:
- پمپ های جابجایی مثبت: این پمپ ها با جابجایی مقدار مشخصی از سیال در هر چرخه کار می کنند. پمپ های جابجایی مثبت شامل پمپ های پیستونی، پمپ های دیافراگمی، پمپ های دنده ای و پمپ های پره ای هستند.
- پمپ های دینامیکی: این پمپ ها با استفاده از انرژی جنبشی سیال، فشار سیال را افزایش می دهند. پمپ های دینامیکی شامل پمپ های سانتریفیوژ، پمپ های محوری و پمپ های جریان مختلط هستند.
پمپ ها کاربردهای گسترده ای در صنایع مختلف دارند، از جمله:
- کشاورزی: برای آبیاری و آبیاری
- ساخت و ساز: برای انتقال بتن و سایر مواد
- تولید: برای انتقال مواد اولیه و محصولات نهایی
- حمل و نقل: برای انتقال سوخت و سایر مواد
- خدمات: برای انتقال آب آشامیدنی، فاضلاب و سایر مواد
پمپ ها دستگاه های مهمی هستند که به ما در زندگی روزمره و در صنایع مختلف کمک می کنند.
پمپ های جا به جایی مثبت
پمپ های جابجایی مثبت پمپ هایی هستند که مایع را با جابجایی مقدار مشخصی از آن در هر سیکل کار پمپ می کنند. این امر برخلاف پمپ های سانتریفیوژ است که مایع را با افزایش سرعت آن به سمت بیرون می کشند. پمپ های جابجایی مثبت برای طیف گسترده ای از کاربردها از جمله انتقال مواد غذایی و دارویی، تولید صنعتی و کشاورزی استفاده می شوند.
انواع مختلفی از پمپ های جابجایی مثبت وجود دارد که بر اساس نوع حرکتی که برای جابجایی مایع استفاده می کنند، طبقه بندی می شوند. برخی از انواع رایج پمپ های جابجایی مثبت عبارتند از:
- پمپ پیستونی: این پمپ ها با حرکت رفت و برگشتی پیستون در یک سیلندر، مایع را جابجا می کنند.
- پمپ پلانجری: این پمپ ها شبیه پمپ های پیستونی هستند، اما از پلانجر به جای پیستون استفاده می کنند.
- پمپ دیافراگمی: این پمپ ها با حرکت دیافراگم، مایع را جابجا می کنند.
- پمپ دنده ای: این پمپ ها با حرکت دنده ها، مایع را جابجا می کنند.
- پمپ لوله ای: این پمپ ها با حرکت لوله انعطاف پذیر، مایع را جابجا می کنند.
پمپ های جابجایی مثبت مزایای زیادی نسبت به پمپ های سانتریفیوژ دارند. آنها می توانند نرخ جریان ثابتی را با دقت بالا ارائه دهند و می توانند برای انتقال مواد چسبناک، جامد معلق و مواد داغ استفاده شوند. با این حال، پمپ های جابجایی مثبت معمولاً گران تر از پمپ های سانتریفیوژ هستند و می توانند صدای بیشتری تولید کنند.
این پمپ ها یک ابزار مهم در طیف گسترده ای از کاربردها هستند. آنها می توانند برای انتقال انواع مختلف مایع، از جمله مواد غذایی و دارویی، مواد شیمیایی و مواد خطرناک استفاده شوند.
پمپ های پیستونی
پمپ پیستونی یک نوع پمپ جابجایی مثبت است که از یک یا چند پیستون برای پمپاژ سیال استفاده می کند. پمپ های پیستونی می توانند فشار بالایی ایجاد کنند و در کاربردهایی مانند کارواش، هیدرولیک، و سیستم های آبیاری استفاده می شوند.
پمپ های پیستونی از اجزای زیر تشکیل شده اند:
- پیستون: پیستون یک عضو متحرک است که در داخل سیلندر حرکت می کند.
- سیلندر: سیلندر یک محفظه بسته است که پیستون در آن حرکت می کند.
- شیرها: شیرها جریان سیال را به داخل و خارج از سیلندر کنترل می کنند.
هنگامی که پیستون به سمت پایین حرکت می کند، شیر ورودی باز می شود و سیال به داخل سیلندر مکیده می شود. هنگامی که پیستون به سمت بالا حرکت می کند، شیر ورودی بسته می شود و شیر خروجی باز می شود و سیال تحت فشار از سیلندر خارج می شود.
پمپ های پیستونی می توانند به دو دسته کلی تقسیم شوند:
- پمپ های پیستونی محوری: در این نوع پمپ، پیستون ها به طور محوری در داخل سیلندر حرکت می کنند.
- پمپ های پیستونی شعاعی: در این نوع پمپ، پیستون ها به صورت شعاعی در داخل سیلندر حرکت می کنند.
پمپ های پیستونی محوری معمولاً برای کاربردهایی با دبی بالا استفاده می شوند، در حالی که پمپ های پیستونی شعاعی معمولاً برای کاربردهایی با فشار بالا استفاده می شوند.
مکانیکی
پمپ های دینامیکی نوعی پمپ هستند که از یک عنصر دوار برای انتقال سیال استفاده می کنند. این عناصر دوار معمولاً پروانه هایی هستند که توسط یک موتور به حرکت در می آیند. پمپ های دینامیکی با افزایش سرعت سیال کار می کنند. این افزایش سرعت منجر به کاهش فشار در ورودی پمپ می شود و سیال را به داخل پمپ می کشد. سپس سیال از طریق پروانه به سرعت جریان می یابد و در خروجی پمپ با فشار بالاتری خارج می شود.
پمپ های دینامیکی به دو دسته اصلی تقسیم می شوند:
- پمپ های گریز از مرکز
- پمپ های محوری
پمپ های گریز از مرکز رایج ترین نوع پمپ های دینامیکی هستند. در این نوع پمپ ها، پروانه به طور عمود بر جریان سیال قرار دارد. چرخش پروانه باعث افزایش سرعت سیال در جهت شعاعی می شود. سپس سیال از طریق دیفیوزر به سرعت کاهش یافته و فشار آن افزایش می یابد.
پمپ های محوری در جهت محوری سیال را پمپاژ می کنند. در این نوع پمپ ها، پروانه به صورت افقی قرار دارد و سیال از طریق پروانه به صورت موازی با محور آن جریان می یابد. سپس سیال توسط پروانه به سرعت افزایش یافته و از طریق دیفیوزر به فشار بالاتری می رسد.
پمپ های دینامیکی دارای مزایای زیر هستند:
- ظرفیت جریان بالا
- اندازه کوچک
- وزن سبک
- هزینه کم
با این حال، پمپ های دینامیکی دارای معایبی نیز هستند:
- فشار خروجی پایین
- حساسیت به ذرات جامد در سیال
- سر و صدای زیاد
برخی از نمونه های رایج پمپ های دینامیکی عبارتند از:
- پمپ های آبیاری
- پمپ های آتش نشانی
- پمپ های صنعتی
- پمپ های سانتریفیوژ
- پمپ های محوری