گازوئیل (Diesel) یک سوخت مایع است که از تقطیر نفت خام تولید میشود. این سوخت به‌عنوان سوخت موتورهای دیزلی و تأسیسات حرارتی استفاده میشود. گازوئیل عمدتاً از هیدروکربن‌های اشباع‌شده تشکیل شده است که دارای 14 تا 20 اتم کربن هستند. این سوخت دارای چگالی 0.85 تا 0.87 گرم بر سانتی‌متر مکعب و نقطه اشتعال 54 درجه سانتیگراد است.
گازوئیل به‌عنوان سوختی مقرون‌به‌صرفه و کارآمد شناخته میشود. این سوخت دارای انرژی بالاتری نسبت به بنزین است و می‌تواند در دماهای پایین‌تر نیز استفاده شود.
با این حال، گازوئیل همچنین می‌تواند آلاینده‌های بیشتری نسبت به بنزین تولید کند. این آلاینده‌ها می‌توانند باعث مشکلاتی مانند آلودگی هوا و تغییرات آب‌وهوایی شوند.
در سال‌های اخیر، تلاش‌هایی برای کاهش آلودگی ناشی از گازوئیل انجام شده است. این تلاش‌ها شامل استفاده از سوخت‌های کم‌سولفور و فناوری‌های کنترل آلودگی است.
یکی از راه‌های کاهش آلودگی ناشی از گازوئیل، استفاده از سوخت‌های زیستی است. سوخت‌های زیستی مانند بیودیزل از مواد آلی مانند گیاهان یا چربی‌های حیوانی تولید می‌شوند. این سوخت‌ها می‌توانند جایگزین گازوئیل شوند و آلودگی کمتری تولید کنند.
کاربردها
گازوئیل یک سوخت مایع است که از تقطیر نفت خام تولید میشود. این سوخت به‌عنوان سوخت موتورهای دیزلی و تأسیسات حرارتی استفاده میشود.
گازوئیل عمدتاً از هیدروکربن‌های اشباع‌شده تشکیل شده است که دارای 14 تا 20 اتم کربن هستند. این سوخت دارای چگالی 0.85 تا 0.87 گرم بر سانتی‌متر مکعب و نقطه اشتعال 54 درجه سانتیگراد است.
گازوئیل کاربردهای مختلفی دارد که طبق مجله رستگار صنعت عبارت‌اند از:
- سوخت موتورهای دیزلی
گازوئیل رایج‌ترین سوخت مورد استفاده در موتورهای دیزلی است. این موتورها در وسایل نقلیه سنگین، مانند کامیون‌ها، اتوبوس‌ها، و کشتی‌ها استفاده می‌شوند. همچنین در موتورهای صنعتی مانند ژنراتورها و پمپ‌ها استفاده میشود.
- سوخت تأسیسات حرارتی
گازوئیل همچنین به‌عنوان سوخت تأسیسات حرارتی مانند مشعل‌ها و دیگ‌های بخار استفاده میشود. این سوخت می‌تواند برای گرم کردن خانه‌ها، ساختمان‌ها، و کارخانه‌ها استفاده شود.
- سوخت ژنراتورهای برق
گازوئیل همچنین می‌تواند به‌عنوان سوخت ژنراتورهای برق استفاده شود. این ژنراتورها می‌توانند در مواقع قطع برق برای تأمین برق مورد نیاز استفاده شوند.
- سوخت وسایل نقلیه سنگین
گازوئیل رایج‌ترین سوخت مورد استفاده در وسایل نقلیه سنگین مانند کامیون‌ها، اتوبوس‌ها، و کشتی‌ها است. این سوخت دارای انرژی بالاتری نسبت به بنزین است و می‌تواند در دماهای پایین‌تر نیز استفاده شود.
- سوخت مشعل‌ها و دیگ‌های بخار
گازوئیل همچنین به‌عنوان سوخت مشعل‌ها و دیگ‌های بخار استفاده میشود. این سوخت می‌تواند برای گرم کردن خانه‌ها، ساختمان‌ها، و کارخانه‌ها استفاده شود.
گازوئیل به‌عنوان سوختی مقرون‌به‌صرفه و کارآمد شناخته میشود. این سوخت دارای انرژی بالاتری نسبت به بنزین است و می‌تواند در دماهای پایین‌تر نیز استفاده شود.
با این حال، گازوئیل همچنین می‌تواند آلاینده‌های بیشتری نسبت به بنزین تولید کند. این آلاینده‌ها می‌توانند باعث مشکلاتی مانند آلودگی هوا و تغییرات آب‌وهوایی شوند.
گازوئیل چگونه تولید میشود؟
برای تولید گازوئیل، نفت خام را در پالایشگاه نفت تقطیر می‌کنند. در برج تقطیر، نفت خام در دماهای مختلف گرم میشود و اجزای مختلف آن به صورت مایع و گاز از هم جدا می‌شوند. گازوئیل در دمای ۲۵۰ تا ۳۸۵ درجه سانتیگراد از برج تقطیر خارج میشود.
گازوئیل خام را می‌توان برای تولید انواع مختلفی از سوخت‌ها استفاده کرد، از جمله گازوئیل خودرو، سوخت دیزل ژنراتور، سوخت کشتی و سوخت موتورهای دیزلی صنعتی.
در اینجا مراحل تولید گازوئیل طبق تحقیق مجله رستگار صنعت آورده شده است:
- استخراج نفت خام: نفت خام از زیر زمین استخراج میشود.
- حمل و نقل نفت خام: نفت خام با لوله کشی، کشتی و قطار به پالایشگاه نفت منتقل میشود.
- تقطیر نفت خام: نفت خام در برج تقطیر در دماهای مختلف گرم میشود و اجزای مختلف آن به صورت مایع و گاز از هم جدا می‌شوند.
- فرآیندهای تکمیلی: گازوئیل خام را می‌توان برای بهبود کیفیت آن با استفاده از فرآیندهای تکمیلی مانند تصفیه، هیدروژن‌زدایی و کراکینگ تحت فشار قرار داد.
- ذخیره سازی و حمل و نقل گازوئیل: گازوئیل را می‌توان در مخازن ذخیره کرد و با کامیون، قطار و کشتی به نقاط مختلف حمل کرد.
در سال‌های اخیر، تلاش‌هایی برای تولید گازوئیل از منابع تجدیدپذیر مانند روغن‌های گیاهی و چربی‌های حیوانی انجام شده است. این فرآیندها هنوز در مراحل اولیه توسعه هستند، اما پتانسیل تولید گازوئیل پایدار را دارند.
تفاوت گازوئیل و بنزین
بنزین و گازوئیل هر دو سوخت‌های فسیلی هستند که از نفت خام مشتق می‌شوند.
با این حال، به گفته مجله رستگار صنعت تفاوت‌هایی بین این دو سوخت وجود دارد که در ادامه به آن‌ها می‌پردازیم:
1. ترکیب شیمیایی
بنزین مخلوطی از هیدروکربن‌های با طول زنجیره 5 تا 12 اتم کربن است. گازوئیل نیز مخلوطی از هیدروکربن‌ها با طول زنجیره 12 تا 20 اتم کربن است. به‌طور کلی، گازوئیل نسبت به بنزین سنگین‌تر و غلیظ‌تر است.
2. نقطه اشتعال
نقطه اشتعال دمای حداقلی است که در آن یک ماده قابل اشتعال می‌تواند در هوا بسوزد. بنزین نقطه اشتعال پایین‌تری نسبت به گازوئیل دارد، یعنی در دمای پایین‌تری می‌تواند مشتعل شود. این بدان معناست که بنزین خطرناک‌تر از گازوئیل است و احتمال آتش‌سوزی و انفجار آن بیشتر است.
3. محتوای انرژی
گازوئیل محتوای انرژی بالاتری نسبت به بنزین دارد. این بدان معناست که گازوئیل برای تولید یک مقدار معین انرژی، به مقدار کمتری سوخت نیاز دارد.
4. آلایندگی
گازوئیل آلایندگی بیشتری نسبت به بنزین تولید می‌کند. این آلاینده‌ها می‌توانند باعث مشکلاتی مانند آلودگی هوا و تغییرات آب‌وهوایی شوند.
5. موارد استفاده
بنزین معمولاً در موتورهای احتراق داخلی استفاده میشود. این موتورها در وسایل نقلیه سبک، مانند اتومبیل‌ها و موتورسیکلت‌ها، استفاده می‌شوند. گازوئیل معمولاً در موتورهای دیزلی استفاده میشود. این موتورها در وسایل نقلیه سنگین، مانند کامیون‌ها و اتوبوس‌ها، استفاده می‌شوند.
6. هزینه
در بیشتر کشورها، گازوئیل نسبت به بنزین ارزان‌تر است. این به دلیل عرضه و تقاضای گازوئیل است. گازوئیل کمتر از بنزین مورد استفاده قرار می‌گیرد و بنابراین قیمت آن کمتر است.
در مجموع، بنزین و گازوئیل هر دو سوخت‌های فسیلی هستند که مزایا و معایب خاص خود را دارند. انتخاب هر یک از این سوخت‌ها به عوامل مختلفی مانند کاربرد، هزینه، و مسائل زیست‌محیطی بستگی دارد.