راهنمای جامع خرید پمپ آب

راهنمای جامع خرید پمپ آب

نیاز به جابجایی آب در ارتفاعی بالاتر و یا بهره‌مندی از جریان با فشار و حتی دبی بیشتر در تمامی فضاهای ساختمانی، مسکونی، تجاری، خدماتی، صنعتی و باغبانی و... وجود دارد. برای این منظور انواع پمپ آب در کلاس‌های متفاوت و با قابلیت‌های متنوع طراحی ‌شده است.

پمپ آب در اصل یک ساختار الکترومکانیکی است که با بهره‌مندی از موتورهای چرخشی برای مکش و جابجایی حجم قابل ‌توجه آب از ارتفاعی کمتر به مکانی با ارتفاع بالاتر استفاده می‌شود. در این ‌میان با مباحث متعدد فنی از جمله تکنولوژی ساخت، مقدار دبی، مقدار فشار، هد (حداکثر ارتفاع پمپاژ)، نوع برق مصرفی و... روبه‌رو هستیم. در عین ‌حال انواع پمپ آب در مدل‌های بشقابی، جتی، سانتریفیوژی، محیطی، پمپ با مخزن انبساط، بوستر پمپ و... در توان‌های گوناگون طراحی ‌شده‌اند. در این مطلب از گروه رستگار صنعت به بررسی دقیق و فنی انواع پمپ آب پرداخته و این تجهیزات را از منظر کاربردی بررسی می‌کنیم. در انتها نیز به راهنمای خرید پمپ آب چه برای مصارف ساختمانی و یا صنعتی و باغبانی می‌پردازیم.

مشخصه‌های فنی انتخاب پمپ آب

اگر بخواهیم وارد دنیای پمپ آب شویم، با انبوه مدل‌ها که هر کدام اصول طراحی تخصصی دارند، سروکار داریم که قطعاً بررسی مشخصه‌های فنی تک ‌به ‌تک آنها امری دشوار و غیرممکن است. اما برای انتخاب پمپ آب مناسب با چند مؤلفه فنی یکسان در میان تمامی پمپ‌ها روبه‌رو هستید.

·       تکنولوژی ساخت پمپ آب: اولین مؤلفه بررسی نوع کارکرد پمپ و چگونگی توانایی مکش آب است. برای این منظور انواع پمپ‌ها در تیپ‌های جابه‌جایی مثبت و یا غیر مثبت و همچنین پمپ‌های تراکمی، سانتریفیوژی و یا روتاری طراحی ‌شده‌اند.

·       مقدار دبی پمپ: دبی مهمترین مؤلفه فنی انواع پمپ آب است که معیار قابلیت آب‌دهی آن می‌باشد. این مؤلفه بیان می‌کند که پمپ در طول کارکرد خود چه مقدار آب را جابه‌جا می‌کند. مؤلفه دبی را با واحد مترمکعب بر ساعت (m³/h) و یا لیتر بر دقیقه (Lit/min) معرفی می‌کنند.

·       مقدار هد پمپ: هد معیاری برای بیان حداکثر ارتفاع پمپاژ آب توسط پمپ است. به ‌این ‌ترتیب آب حداکثر به اندازه هد تا ارتفاع بالاتر از محل نصب پمپ جابجا می‌شود. این مؤلفه را با واحد متر (m) معرفی می‌کنند.

·       حداکثر عمق مکش: عملکرد انواع پمپ آب یک جریان پیوسته مکش و پمپاژ سیال است. لذا قابلیت مکش کردن نیز از مؤلفه‌های کلیدی در بررسی مشخصه‌های فنی پمپ‌های آب است که آن را با واحد متر (m) نشان می‌دهند.

·       سایز دهانه ورودی و خروجی پمپ: سایز دهانه ورودی و خروجی پمپ‌ها معمولاً یک اندازه است و با واحد اینچ (in) معرفی می‌شود.

·       توان الکتروموتور: تمامی پمپ آب‌ها از قدرت موتورهای الکتریکی برای مکش و پمپاژ آب در شرایط مختلف استفاده می‌کنند. بنابراین لازم است تا حین انتخاب آنها به توان الکتروموتور پمپ که با واحد اسب بخار (hp) و یا کیلو وات (kw) معرفی می‌شود، توجه کنید. البته برخی از سیستم‌های پمپ آب در ابعاد بزرگ مجهز به موتورهای بنزینی و دیزلی هستند که در آن صورت نیز با مؤلفه توان موتور اما به شکلی دیگر سروکار داریم.

·       نوع برق ورودی پمپ: همچنان در دنیای بزرگ الکتروپمپ آب‌ها هستیم و لازم است تا نوع برق ورودی این تجهیزات را نیز بررسی کنید. برای این منظور از برق تک‌فاز V ۲۲۰ یا سه‌ فاز V ۳۸۰ جریان متناوب و در مواردی برق ۱۱۰ و یا ۴۸ ولت AC و گاهاً ۲۴ و ۴۸ ولت DC استفاده می‌شود.

·       کلاس حفاظتی و عایق الکتریکی: کار در محیط‌های مرطوب همواره چالش‌ برانگیز است و برای اطمینان از قابلیت کارکرد امن تجهیزات الکتریکی خصوصاً الکتروپمپ‌ها از معیارهای کلاس حفاظتی (IP) و کلاس عایق الکتریکی استفاده ‌شده است.

·       متریال بدنه پمپ: در هنگام انتخاب و خرید پمپ آب لازم است تا دقیق و موشکاف نوع متریال بدنه را بررسی کنید. انواع این پمپ‌ها را با استفاده از بدنه‌های فولاد چدنی، فولاد استیل، آلومینیوم کار می‌کنند و حتی ممکن است در بخش‌هایی از بدنه قطعات پلاستیکی کار شده باشد.

·       متریال پروانه: در بسیاری از پمپ‌ها متریال ساخت بدنه و پروانه یکسان است. ولی گاهاً برای کار در شرایط ویژه ممکن است این دو بخش کلیدی پمپ با استفاده از آلیاژهای متفاوت ساخته شوند.

·       نوع مکانیکال سیل: مکانیکال سیل بخش آب‌بندی پمپ آب است که در حین بررسی مشخصه‌های فنی به نوع طراحی، متریال و قابلیت‌های کاربردی و محدوده دمایی مکانیکال سیل توجه کنید.

علاوه‌بر موارد ذکر شده با موضوعات دیگری از قبیل سایز پمپ، روش نصب، لزوم استفاده از مخزن انبساط و یا چگونگی روش کلید اتوماتیک، قابلیت شناور شدن، نصب در مسیر لوله‌کشی آب و یا قابلیت پمپاژ از چاه آب و... توجه کنید.

انواع پمپ آب کدامند؟

برای تقویت فشار آب و یا مکش آب از اعماق چاه‌ها و حتی گردش آب در یک سیکل بسته مانند تأسیسات ساختمانی و... انواع پمپ آب با قابلیت‌های متفاوت فنی و کاربردی ساخته ‌شده‌اند. گوناگونی این تجهیزات بسیار زیاد است که به ‌قرار زیر دسته‌بندی می‌شوند:

·       پمپ آب جتی

·       پمپ آب بشقابی

·       پمپ آب سانتریفیوژی

·       بوستر پمپ‌ها

·       پمپ آب شناور

·       کف‌کش ها

·       پمپ آب با مخزن انبساط

·       پمپ آب با کلید اتوماتیک

·       پمپ آب محیطی

·       و...

در ادامه به بررسی روش طراحی و مشخصه‌های کاربردی انواع این پمپ‌ها می‌پردازیم.

پمپ آب جتی

پمپ‌های جتی از سری پمپ‌های خود مکش با قابلیت تولید نیروی گریز از مرکز برای پمپاژ آب هستند که در اندازه‌های مختلف و با استفاده از بدنه‌های چدنی، استیل و حتی پلاستیکی طراحی می‌شوند. این پمپ‌ها از نوع دورانی با طراحی رتور پروانه‌ای نسبتاً بزرگی ساخته شده‌اند که تحت سرعت بالا می‌توانید خاصیت مکش و تولید خلأ داشته باشند. پمپ‌های جتی معمولاً در مصارف ساده ساختمانی و با توان‌های ۰.۵ الی ۳ اسب طراحی می‌شوند که در ابعاد کوچک راندمان آنها برای پمپاژ حجم مناسبی از آب قابل‌ توجه است. اما در ارتفاع زیاد و یا دبی بالا مقدار راندمان این پمپ‌ها به‌ شدت افت پیدا می‌کند. ویژگی‌های برجسته انواع پمپ آب جتی به‌ قرار زیر است:

·       قابلیت پمپاژ تحت فشار بالا و راندمان مناسب را دارند.

·       توانایی پمپاژ انواع سیالات و حتی انواع شرایط آب شور، گلی شده، فاضلاب‌ها و... را دارند.

·       خود مکش هستند. لذا درحین راه‌اندازی نیازی به هواگیری ندارند.

·       تعمیر و نگهداری از آنها ساده است.

·       به نسبت توان و قابلیت آب‌دهی در ابعاد کوچک و وزن سبک طراحی می‌شوند.

پمپ آب بشقابی

یکی دیگر از پمپ‌های جابجایی مثبت که با بهره‌مندی از تکنیک گریز از مرکز برای تولید خلأ و مکش آب و در نهایت پمپاژ در حجم بالا استفاده می‌کنند. این پمپ‌ها دارای پروانه‌ای پهن با پره‌هایی نصب شده بر پهنه‌ی بزرگ آن هستند. ظاهر پروانه این پمپ‌ها شبیه به گودی بشقاب است و بدنه آنها نیز کاملاً گرد و نمایان است. پمپ‌های بشقابی از بهترین پمپ‌ها برای مکش و جابجایی سیال‌های روان با سطح ویسکوزیته پایین هستند. لذا کاملاً مناسب پمپاژ آب در فضاهای ساختمانی و گاهاً کشاورزی کارایی دارند. این پمپ‌ها را با توجه به مقدار قابلیت پمپاژ و هد در مدل‌های تک یا دو پروانه دسته‌بندی می‌کنند. ویژگی‌های برجسته پمپ‌های بشقابی به ‌قرار زیر است:

·       تولید صدای کمی دارند.

·       با قابلیت تولید فشار و هد بالا مناسب ساختمان‌های چند طبقه هستند.

·       مکانیزم طراحی ساده‌ای دارند.

·       ارزان‌ قیمت هستند و قطعات یدکی آنها به ‌سادگی تهیه می‌شود.

·       برای پوشش نیازهای ساختمانی مناسب و به ‌صرفه هستند.

پمپ آب سانتریفیوژی

پمپ‌های سانتریفیوژی دسته‌بندی بزرگی از انواع پمپ‌های ساختمانی و باغبانی را شامل می‌شود. حتی خود پمپ‌های جتی و یا بشقابی در دسته‌بندی جزئی از پمپ‌های جابجایی مثبت سانتریفیوژی قرار دارند. این پمپ‌های سانتریفیوژی دارای پروانه‌های دوار با پره‌های مارپیچی هستند که با ایجاد قابلیت خلأ و کاهش فشار در سمت ورودی باعث مکش آب و با بهره‌مندی از نیروی گریز از مرکز در حالت پرتابی در سمت خروجی باعث پمپاژ آب می‌شوند.

انواع پمپ‌های سانتریفیوژی را در سایزهای گوناگون مناسب مصارف ساختمانی و یا صنعتی و باغبانی طراحی کرده‌اند. در عین‌ حال قیمت پمپ آب سانتریفیوژی وابسته به ظرفیت، قدرت و قابلیت آن در ایجاد نیروی گریز از مرکز محاسبه می‌شود. ویژگی‌های برجسته پمپ‌های سانتریفیوژی به ‌قرار زیر هستند.

·       برای پمپاژ آب در شرایط مختلف مانند گل آب‌ها و یا فاضلاب‌ها کارایی دارند.

·       در سایزها با قدرت‌های مختلف پمپاژ آب ساخته شده‌اند.

·       برای نصب در عموم فضاهای ساختمانی تا صنعتی و باغبانی مناسب هستند.

·       از قابلیت عالی در تنظیم مقدار دبی پمپاژ آب برخوردار هستند.

بوستر پمپ‌ها

بوستر پمپ‌ها لزوماً یک تکنولوژی مستقل پمپاژ آب نیستند؛ بلکه یک تکنیک استفاده از انواع پمپ آب برای تولید دبی بالا و یا مدیریت بهتر نوسان زیاد حجم مصرفی آب هستند که عموماً در فضاهای ساختمانی خصوصاً تأمین آب مجتمع‌های بزرگ مسکونی و یا تجاری کارایی دارند. هر بوستر پمپ از کنار هم قرار گرفتن دو و یا چندین پمپ آب ساخته می‌شود. این پمپ‌ها موازی یکدیگر فعالیت می‌کنند و می‌توانند مقدار دبی و یا فشار آب را در بازه‌ای گسترده تنظیم نمایند. از بوستر پمپ‌ها برای پمپاژ آب در حجم زیاد مناسب مصارف متغیر مانند مجتمع‌های مسکونی استفاده می‌شود. چرا که با ترتیب کار کردن و یا نکردن هر کدام از پمپ‌های موازی شده می‌توانیم مقدار دبی پمپاژ شده را از مقدار خیلی کم تا مقدار خیلی زیاد تنظیم کنیم. ویژگی‌های فنی و کاربردی انواع بوستر پمپ به‌ قرار زیر است:

·       توانایی تثبیت فشار خروجی آب را دارند.

·       مناسب تنظیم دقیق آب پمپ شده با مقدار آب مصرف ‌شده هستند.

·       توانایی پمپاژ حجم بسیار زیاد آب را دارند.

·       به ‌علت عدم نیاز به منبع دیافراگمی حجم کمی از فضای ساختمان را اشغال می‌کنند.

·       از سیستم‌های راه‌اندازی مدرن با قابلیت تنظیم دبی و همچنین حفاظت کامل برخوردار هستند.

پمپ آب شناور

پمپ‌های شناور نیز در دسته‌بندی پمپ‌های سانتریفیوژی قرار دارند. با این تفاوت که برای غوطه‌ور شدن دائمی در عمق آب طراحی‌ شده‌اند. این پمپ‌ها یک پروانه محوری بلند و باریک دارند که در داخل یک پوسته باریک قرار گرفته و در انتهای لوله‌هایی بلند نصب شده تا برای کار کردن در عمق چاه‌ها و مخازن به حالت غوطه‌ور استفاده شوند. انواع پمپ آب شناور را از نظر کاربردی در محل‌های چاه عمیق، تخلیه فاضلاب و تخلیه مخازن دسته‌بندی می‌کنند. این پمپ‌ها در فضاهای متنوع کارایی دارند که مصارف آتش‌نشانی، تصفیه‌خانه‌ها، نصب در چاه‌های عمیق و نیمه ‌عمیق، تأمین آب اضطراری، مصارف باغبانی و کشاورزی، تأمین آب واحدهای صنعتی و... از جمله موارد کاربردی پمپ آب شناور است. ویژگی‌های برجسته فنی و کاربردی انواع این پمپ‌ها به‌ قرار زیر است:

·       بدون نیاز به فونداسیون و در عمق آب نصب می‌شوند.

·       از آنجایی ‌که در زیر آب هستند، تولید صدایی ندارند.

·       مناسب مکش آب از چاه‌های عمیق با نصب ساده طراحی شده‌اند.

·       نیازی به هواگیری ندارند.

·       مناسب کارکرد دائمی طراحی‌ شده‌اند. البته نوع سیستم خنک ‌کننده پوسته آنها با توجه به جریان عبور آب متفاوت است.

کف‌کش ها

کف‌کش ها و لجن‌کش ها دسته دیگری از پمپ آب‌های مستغرق هستند که به مانند پمپ‌های شناور کاملاً در آب قرار می‌گیرند. اما محل نصب آنها به شکل غوطه‌ور نیست، بلکه تا اعماق چاه و یا مخزن نفوذ کرده و آب را از پایین‌ترین نقطه پمپاژ می‌کنند. برای همین است که به این نوع پمپ آب اصطلاحاً کف‌کش گفته می‌شود. این پمپ‌ها بدون نیاز به نصب شدن در انتهای لوله‌های فلزی و تنها با اتصال یک لوله منعطف راهی اعماق آب می‌شوند و عملاً روش راه‌اندازی، نصب و کارکرد ساده‌ای دارند. انواع این پمپ‌ها را با متریال‌های استیل و یا پلیمر فشرده مقاوم در مقابل فرسایش آب می‌سازند. ویژگی‌های فنی و کاربردی این پمپ‌ها به قرار زیر است:

·       توانایی مکش آب در انواع مخازن، حوضچه‌ها، کانال‌ها، رودخانه‌ها و حتی چاه‌های نیمه‌ عمیق را دارند.

·       روش نصب و بهره‌برداری از این پمپ‌ها ساده است.

·       آب را از کف مخازن مکش می‌کنند. لذا از خروج تمام آب اطمینان داریم.

·       ارزان ‌قیمت هستند که در توان‌های کوچک حتی ۰.۵ اسب مناسب مصارف ساختمانی طراحی می‌شوند.

مکانیزم راه‌اندازی و کارکرد انواع پمپ آب

پمپاژ آب با فشار ثابت وظیفه اصلی انواع پمپ آب است. در عین ‌حال لازم است مطمئن شویم که پمپ اسیر هواگیری نشده است. لذا در هر صورت به کنترل مقدار دبی آب در سمت مصرف ‌کننده با فشار ثابت نیاز داریم. برای این منظور از دو روش استفاده می‌کنند:

·       پمپ آب با مخزن انبساط: این مخزن که در داخل آب یک پرده دیافراگمی نصب شده ‌است، در کنار پمپ مستقر شده و قبل از خروجی توسط پمپ از آب پر می‌شود. یک پرشر سوئیچ در سر راه این مخزن قرار دارد تا مقدار فشار آب در پر شدن مخزن را کنترل کند. به ‌این ‌ترتیب مخزن دیافراگمی دائماً توسط پمپ از آب پر شده و توسط مصرف کنندگان خالی می‌شود. اما مقدار فشار آب خروجی مخزن ثابت است.

·       پمپ آب با کلید اتوماتیک: کلید اتوماتیک روش راه‌اندازی مدرن‌تری است که منجر به حذف مخزن دیافراگمی شده ‌است. لذا عملاً از مقدار فضای اشغال شده پمپ و متعلقات آن بسیار کاسته می‌شود. این کلیدها مطابق با سطح فشار آب در سمت ورودی پمپ عمل کرده و در یک سازوکار کنترلی قابلیت کارکرد بهینه پمپ و پمپاژ آب با فشار مناسب و یکنواخت را دارند.

راهنمای انتخاب پمپ آب

اگر برای خرید پمپ آب خانگی و یا صنعتی و کشاورزی اقدام می‌کنید، در سطح بازار با انبوه برندها مانند پمپ آب اوارا، لوارا، پنتاکس، استریم و... روبرو هستید که هر کمپانی سری متنوعی از انواع این پمپ‌ها را تولید کرده ‌است. قاعدتاً توجه به برند و حتی قیمت پمپ آب اولین معیار شما برای انتخاب مناسب‌ترین آنها است. اما در این‌باره لازم است تا به نکته‌های کلیدی دیگری نیز توجه کنید، از جمله:

·       متراژ ساختمان و یا مساحت زمین کشاورزی، گلخانه‌ای و یا باغبانی

·       تعداد مصرف ‌کننده و نوع مصرف آنها

·       تعداد شیر آب و الگوی مصرف

·       و...

در سطح بازار انواع پمپ آب را در توان‌های استاندارد ۰.۵، ۱، ۱.۵، ۲، ۲.۵ و... اسب طراحی می‌کنند. در این ‌میان همگی این پمپ‌ها مؤلفه‌های دبی مشخصی دارند که تحت اطلاعات نمودار آب‌دهی دسته‌بندی می‌شوند. برای خرید پمپ آب از قبل این نمودارها و یا جداول استاندارد را بررسی کنید. در این جداول مقدار نیاز مصرف‌ کنندگان به متر مکعب در ساعت براساس تعداد واحدهای مسکونی، اداری، خدماتی و حتی فضاهای صنعتی محاسبه شده ‌است.

قیمت و خرید پمپ آب

قیمت انواع پمپ آب نیز براساس مقدار توان و دبی و نوع متریال بدنه و قابلیت‌های اجرایی و عملیاتی آنها محاسبه می‌شود. در این ‌میان قیمت پمپ آب کاملاً وابسته به برندهای سازنده و تکنولوژی ساخت محصول دارد. برای بررسی فنی و خرید تا اطلاع از قیمت انواع پمپ آب می‌توانید از خدمات تخصصی گروه رستگار صنعت استفاده کنید.